Jan-Kanty czy Jan Rafał Formanowiczowie

- króry z nich był mężem Katarzyny z d. Matyaszczyk ?

W XIX wieku w Gostyniu żyło dwóch Janów Formanowiczów, urodzonych w zbliżonym czasie :

1)  Jan-Kanty Formanowicz, syn Tomasza, ur. 21.10.1820 r.

2)  Jan, Rafał Formanowicz, syn Stefana, ur. 11.10.1824 r.

Obaj byli wnukami Ignacego Formanowicza i Małgorzaty z d. Śmiełyk (ich ojcowie byli braćmi) i obaj zostali kołodziejami (bądź stelmachami). Jeden z Janów stał się antenatem krobskiej gałęzi Formanowiczów a drugi zmarł bezpotomnie. Istnieje duża trudność w ich odróżnieniu na podstawie dostępnych dokumentów archiwalnych. Drugie imię Janów (Kanty i Rafał) podano WYŁĄCZNIE w ich aktach chrztu. W późniejszych dokumentach (przede wszystkim w aktach ich ślubu) nie podano nie tylko ich drugiego imienia, ale również imion rodziców. JEDYNYM kryterium jakim możemy się posłużyć, aby ich odróżnić w dokumentach dotyczących ich późniejszego życia, jest ich wiek. Jan-Kanty był starszy od Jana Rafała o dokładnie 4 lata (bez 10 dni). Oto te dokumenty:

1. akt ślubu :

dn. 5.02.1849;

Joannes Formanowicz, kawaler lat 28,

Marianna Lewendowska, panna lat 25.

Jeśli założyć, że był to JAN RAFAŁ, to miał on wówczas 24 lata i 3 m-ce (ur. 11.10.1824). Podany w akcie wiek różni się o 4 lata od wieku pana młodego. Jeśli założyć, że ślubował JAN-KANTY (ur. 21.10.1820), podany wiek jest rzeczywistym wiekiem pana młodego (licząc w pełnych latach). W dniu ślubu miał 28 lat i 3 m-ce.

2. akt ślubu :

dn. 2.06.1856;

Joannes Formanowicz. kawaler lat 31,

Catharina Zawacka (d.d. Matyaszczyk), wdowa  lat 24

Jeśli  założyć, że był to JAN-KANTY, to miał on wówczas 35 lat i 7 m-cy. Różnica wieku w stosunku do podanego w w/w zapisie wynosi bez mała 4 lata. Jeśli przyjąć, że ślubującym był JAN RAFAŁ, to jego wiek (licząc w pełnych latach) podano precyzyjnie. W czerwcu 1856 r. miał 31 lat i 8 m-cy.

3. akt zgonu Jana, męża Katarzyny :

dn. 20.10.1871 r.

Zmarł JAN FORMANOWICZ lat 48.

Jeśli zmarłym mężem Katarzyny z d. Matyaszczyk był JAN-KANTY, to miel on w dniu śmierci 51 lat (dokładnie). Błąd w zapisie wynosi więc 3 lata. Jeśli przyjąć, że zmarł JAN RAFAŁ to miał on w dniu 20 października 1871 r., 47 lat i 9 dni. Różnica wieku w stosunku do zapisu wynosi niepełny 1 rok. Licząc w pełnych latach podano rzeczywisty wiek zmarłego.

4. akt zgonu ze Starego Gostynia :

Gola k/Gostynia, dn. 6.11.1859 r.:

zmarł na gruźlicę JAN FORMANOWICZ stelmach - mąż Marianny.

Wiek: 42 lata.

Jeśli to JAN RAFAŁ to różnica w stosunku do jego rzeczywistego wieku w dniu spisania w/w aktu wynosi: 42 - (59-24=) 35 = 7 lat. Jeśli to JAN-KANTY to podobna różnica wynosi: 42 – (59-20=) 39 = 3 lata.

W tym przypadku można przyjąć, że ksiądz ze Starego Gostynia - w przeciwieństwie do księdza z gostyńskiej parafii, w której spisano akty 1-3 – nie miał dostępu do księgi chrztów i nie znał rzeczywistego wieku zmarłego Jana Formanowicza

Moim zdaniem, przy małej ilości dowodów, nie można lekceważyć także trzech dodatkowych informacji, zapisanych w gostyńskich dokumentach metrykalnych:

1. Gostyń, księga ochrzczonych, poz. 67/1855. Dn. 20 lipca 1855 r. ochrzczono imieniem MAŁGORZATA ANNA urodzoną dn. 20 [lipca b.t.], córkę Antoniego Formanowicza i Agnieszki z Matyaszczyków. Chrzestni: kawaler, kołodziej Jan Formanowicz i wdowa Katarzyna Zawacka - oboje z Gostynia.

2. ojcem chrzestnym Jana-Nepomucena, ur. 14.05.1857 r. został stelmach Stefan Formanowicz. Był to ojciec Jana Rafała Formanowicza. Jeśli ten ostatni był mężem Katarzyny z d. Matyaszczyk (akt nr 1) i jednocześnie ojcem chrzczonego chłopca, to chrzestnym został jego dziadek. Stefan trzymał więc do chrztu swego pierworodnego wnuka.
3. matką chrzestną Walentego, syna Jana Formanowicza i Katarzyny z d. Matyaszczyk ur. 7.02.1859r, została Julianna Hejnowiczowa z d. Formanowicz. Jeśli to Jan-Rafał był ojcem chłopca, to chrzestną była jego starsza siostra.
4. świadkiem na ślubie Jana Formanowicza i Katarzyny z d. Matyaszczyk był Kacper Heynowicz (akt nr 1). Jeśli przyjąć, że panem młodym był Jan-Rafał, to świadkiem był jego szwagier – mąż jego starszej siostry, Julianny-Konstancji.

REASUMUJĄC: wyżej omówione dokumenty i przesłanki wskazują, że mężem Katarzyny z d. Natyaszczyk był Jan-Rafał Formanowicz, syn Stefana, a mężem Marianny Lewandowskiej Jan-Kanty, syn Tomasza Formanowicza. Przy tym założeniu wiek Janów podawanay w aktach metrykalnych, jest bezbłędny, bądź w 1. przypadku z małym błędem.

Odwrotne założenie skutkuje wnioskiem, że we WSZYSTKICH  aktach ślubu i zgonu, podawano błędny wiek Jana Formanowicza. Błąd wynosi wówczas 4 – 7 lat.