Monografia: Olejniczakowie z Krobi

Najstarszymi przodkami rodziny Olejniczaków z Krobi są małżonkowie Józef i Regina Olejnikowie z Ciołkowa, poznani dzięki aktom chrztu ich dzieci, zachowanym w archiwalnych księgach parafii św. Mikołaja w Krobi. Poniżej załączam fotokopię i przetłumaczony z łaciny odpis aktu chrztu Ignacego, ich prawdopodobnie najstarszego syna, pochodzący z dnia 20 lipca 1788 roku. Można założyć, że Józef i Regina wzięli ślub ok. 1785 roku. Z tego wynikałoby, że Józef urodził się ok. 1760 roku.

Ciołkowo,

dn 20 lipca 1788 r. Ja Kazimierz Bujakiewicz ochrzciłem w wierze kościoła rzymsko.katolickigo imieniem Ignacy (IGNATIUS), dziecko JÓZEFA i REGINT OLEJNIKÓW, legalnych małżonków. Chrzestnymi zostali Walenty Kokus (?) z Ciołkowa i Jadwiga Foytowa z Ciołkowa.

Nazwisko „Olejnik” było typowym nazwiskiem odzawodowym. Józef Olejnik, bądź jego ojciec, zajmowali się wytwarzaniem (wyciskaniem) oleju. W Ciołkowie żyła także druga rodzina Olejników. Jej założycielem był Wojciech, prawdopodobnie nieco starszy od Józefa. Natrafiłem w księgach chrztów parafii w Krobi na dwa zapisy, które jego dotyczą. Pierwszy pochodzi z 25 stycznia 1778 r, gdy Wojciech Olejnik („Oleynik”) z Ciołkowa był chrzestnym Reginy, córki Szymona Polosza (Solosza ?) i Reginy. także z Ciołkowa. W drugim z 27 stycznia 1779 kmieć Wojciech Olejnik z Ciołkowa z żoną Agnieszką ochrzcili swoją córkę nadające jej imię Brygida. Nie potrafię jednak stwierdzić, czy Wojciech i Józef Olejnikowie byli braćmi.

Wiek XVIII był początkowym okresem wprowadzania nazwisk dla mieszkańców wsi i w tym czasie zdarzało się, że w zapisach metrykalnych podawano jedynie np. „Józef z Ciołkowa”. Być może więc nie uda się przesunąć w głąb niniejszego wywodu przodków, z uwagi na brak możliwości jednoznacznego ich powiązania.

Nazwisko „Olejnik” pojawia się w krobskich zapisach metrykalnych już w 1711 roku. Nawiasem mówiąc lata 1709.1711 to okres wielkiej zarazy, która przeszła przez tereny Wielkopolski co najmniej dwukrotnie, dziesiątkując ludność. Tym pierwszym zapisem jest chrzest dziecka Grzegorza Olejnika i Małgorzaty. Po raz drugi para ta chrzci swoje dziecko w roku 1721 . O rok wcześniej do kościoła w Krobi przynoszą swoje dziecko Marcin Olejnik i Małgorzata. W roku 1729 przy tej samej czynności znajdujemy Józefa Olejnika i Jadwigę.

Rodzice Ignacego mieli co najmniej 8. dzieci. Prócz wspomnianego pierworodnego, urodziły im się (wszystkie w Ciołkowie):

Ignacy syn Józefa Olejnika ożenił się z Agnieszką Jankowiak. Oboje narzeczeni pochodzili z Ciołkowa. Ślub odbył się w kościele parafialnym w Krobi, 6 listopada 1809 roku. Poniżej przedstawiam fotokopię ich aktu ślubu. Dokumentuje on istotny fakt zmiany nazwiska rodziny. W akcie narzeczony jest przedstawiony jako „Ignacy Olejniczak, syn Józefa Olejnika i Reginy".

Ciołkowo,

dn 6 listopada 1809 r. [w skrócie:] "Po zapowiedziach wygłoszonych: pierwsze dn. 15., drugie dn. 22., trzecie dn. 29 października udzialiłem sakramemtu małżeństwa IGNACEMU OLEJNICZAKOWI, legalnemu synowi małżonków Józefa OLEJNIKA ["cmetho" - kmieć, gospodarz na 1 łanie. w prawie magdeburskim wolny chłop najczęsciej królewski] i Reginy oraz panny [nie wpisano imienia ślubującej - pozostawiono wolne miejsce] JANKOWIAK ["Jankowianka"], legalnej córce małżonków [jw. nie wpisano imion rodziców - pozostawiono wolne miejsce]. Świadkoqwie ślubu: Marcin Osialski (?) i Maciej Szymczak, oboje ze wsi Ciołkowo.

Ignacy i Agnieszka mieli co najmniej czworo dzieci, urodzonych także w Ciołkowie:

Zmiana brzmienia nazwiska z Olejnik na Olejniczak nie była jednak definitywna. Najstarszy syn Ignacego - Szymon, zachował pierwotne brzmienie nazwiska. Olejnikami są także jego dzieci - wnuki Józefa Olejnika. Podobnie w aktach chrztu dzieci Ignacego (np. Michaliny ur. 3.09.1821 r.) a nawet Franciszka (np. Józefa ur. 12.03.1851 r. i Mateusza ur. 16.02.1856 r.), używano jeszcze starego brzemiani nazwiska. Dopiero począwszy od kolejnego pokolenia, czyli Tomasza Olejniczaka i jego dzieci, forma nazwiska "Olejniczak" stała się obowiązująca.

Najmłodszy syn Ignacego i Agnieszki stał się antenatem dalszych pokoleń Olejniczaków. Franciszek Olejniczak ożenił się 17 października 1842 r. z Anną Sipurzyńską. Oboje narzeczeni w akcie ślubu spisanym w kościele parafialnym w Krobii, są przedstawiani jako mieszkańcy Rogowa. Także w Rogowie urodziło się Franciszkowi i Annie 8. znanych obecnie dzieci:

Pierworodny Tomasz w dniu 13 stycznia 1873 r, jako 29. letni kawaler - określony jako służący (łac.: servus), czyli parobek - ożenił się z 30. letnią wdową Katarzyną Szydłowską z domu Spychaj, córką Franciszka i Wiktorii z d. Hanslik, ur. 18 listopada 1843 w Szurkowie parafia Nepart. Prawdopodobnie po tym ślubie Tomasz przeniósł się z Rogowa do Krobi. Przypuszczenie to potwierdzają akty chrztu dzieci Tomasza i Katarzyny, urodzonych już w Krobi:

Nazwisko rodowe matki w niektórych aktach chrztów w/w dzieci zapisano nie jako "Spychaj", lecz "Przybył". Ponieważ nazwisko o tym brzmieniu powtarza się w kięgach parafii w Krobi dość często uważam, że stosowano je zamiennie dla osób nie pochodzących z Krobi, lecz "przybyłych" do tego miasteczka.

Tomasz Olejniczak w ostatnich latach swojego życia mieszkał w Halle (Niemcy). Tam też przypuszczalnie zmarł. Mowa jest o tym w akcie zgonu Katarzyny, która zmarła w Krobi dn. 4 maja 1930 r. Katarzyna Olejniczak z d. Spychaj została pochowana w Krobi na nowym cmentarzu.

Michał, najstarszy z synów Tomasza i Katarzyny - otwierający piąte, znane pokolenie Olejniczaków z tej linii rodowej - został szewcem. Ożenił się w dniu 2 lutego1897 r. z Barbarą z domu Chudą, która ze związku z Michałem wydała na świat 10. dzieci.

Rozwinięcie i kontynuację tej sagi rodzinnej (obecnie w zarysie) składam w ręce najstarszych członków rodu, którzy pamiętają jeszcze wyżej wspomnianego Michała, syna Tomasza (1874-1949) jako swojego dziadka.